Alacak belgesi geleneksel ticarette, nakit yerine kullanılan menkul olarak tanımlanır. Çek, senet ve bono gibi evraklar birer alacak belgesidir. Bilgi teknolojileri ile yapılan finansal işlemlerde de benzeri şekilde, hediye çeki, indirim kuponu ve puan gibi kıymetlerin değerini gösteren elektronik belgelere alacak belgesi denir. İnternet üzerinde kullanılan alacak belgesi bir kod parçası olabileceği gibi, bir e posta iletisindeki barkod veya şifre de olabilir.
Alacak Belgesi Tanımı
İnternet üzerinden ticaret her gün büyüyen önemli bir pazar halindedir. Küçük büyük ticaretin çok önemli bir kısmı e-ticaret üzerinden ilerliyor. E-ticaretin geldiği bu nokta, talebin yoğun olması alışveriş sitelerine karşı gözle görülür bir arz oluşturuyor. E-ticaret sitesi sanıldığı kadar kolay bir iş değildir. İyi bir site kurgulamak, ihtiyaçlara net cevap verebiliyor olmak vb. şeyler yanında e-ticaret ile ilgili bazı terimleri biliyor olmak prosedürleri yerine getiriyor olmak gerekiyor. Bunun için profesyonel bir yönetim önemli hale geliyor. E-ticaret ile ilgili yüzlerce bilinmesi gereken terim, aşılması gereken prosedür var. Bunlardan biri de alacak belgesidir. Pekiyi e-ticarette en çok kullanılan prosedürlerden biri olan, Alacak Belgesi Nedir? Ne İşe Yarar?
Alacak Belgesi Kullanımı
Alacak belgesi kredi kartı ile yapılan alışverişlerde sıklıkla görülen bir işlem. Çeşitli nedenlerle e-ticaret ile alınan bir malın beğenilmemesi ve iadesi durumunda alım sırasında eğer işlem kredi kartı ile yapıldıysa satışı yapan taraf alacak belgesi doldurmak zorundadır. Bu belgenin doldurulması ile para iadesi sağlanabilir. E-ticaret yapanlar için en önemli konulardan biri bu işlemdir.
Alacak belgesi, muhasebedeki ismi ile iade makbuzu olarak düzenlenip, müşterinin ödeme yaptığı kanalla kendisine iade edilmesini sağlayan evrak olabildiği gibi, müşterinin onayıyla hediye çeki veya indirip kuponuna da dönüştürülebilir. Bazı e-ticaret platformlarında, kimi ürünlerde para iadesi söz konusu olmamakta, satıcı bunun yerine kullanıcıya kendi ürünleri içerisinden bir seçim yapma özgürlüğü sunmaktadır. İlgili ürünün bedeline karşılık gelen tutar alacak belgesi ile müşteriye iletilir ve müşterinin bu tutarı kullanması beklenir. Müşterinin faturası iptal edilmeyip, yeni alınacak ürün bedelsiz faturalandırılır.
Aynı şekilde kampanyalar ve benzeri kanallarla elde edilen indirim kuponları, hediye çekleri ve puanlar da birer alacak belgesidir. Ancak bu alacak belgeleri hiçbir şekilde nakte dönüştürülemez ve satıcının belirlediği sınırlar dahilinde kullanılabilir. Bu yöntemlerle alışveriş yapılması belli rakamların üzerinde olmak koşuluna bağlanabildiği gibi belirli zaman dilimlerini de kapsayabilir.
E-Ticaret siteleri, bu ve benzeri uygulamaları sürekli gerçekleştirirler. Müşteriye iade yapmak, değişim için belge sunmak gibi eylemler için kullanılan bu belge, e-ticaretin temel unsurlarından bir tanesidir.
Alacak Belgesi Nakit Karşılığı Var Mıdır?
Alacak belgesinin niteliğine bağlı olarak nakdi karşılığı olup olmadığı farklılık gösterir. Hediye çekleri ve kuponlar büyük oranda nakit karşılığı olmayan varlıklar iken, iade nedeniyle oluşturulan alacak belgelerinde nakit karşılık söz konusu olabilir. Bu durum taraflar arasındaki ticari işlemin niteliğine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Ancak, alacak belgeleri her şekilde kıymet karşılığı olan belgelerdir. Yani nakdi karşılığı olmasa da, online veya fiziksel mağazada ürün veya hizmet karşılığı mutlaka söz konusudur.
Senetler Alacak Belgesi Midir?
Elbette. Borçlar yasasına göre her türlü bono ve senet alacak belgesidir. Ancak, e-ticaret platformlarının alacak belgeleri farklı biçimde yasanın bağlayıcı hükümleri dışında kalabilir. Değindiğimiz gibi hediye çekleri ve indirim kuponları cebri tahsilat koşullarını doğurmayabileceği gibi, süreli tahsil edilebilen alacak belgeleri biçiminde de düzenlenebilirler.